Normen en waarden
Waarden zijn de zaken die voor jou belangrijk zijn. Normen zijn de regels die hieruit voortkomen.
Waarden zijn dynamisch, ze veranderen als de maatschappij verandert. Je ontwikkelt je waarden door voorbeelden die je ziet in je omgeving. Kinderen nemen ons voorbeeld over. “Je onderwijst wat je bent, niet wat je zegt”, zei Freinet. Willen wij dat de kinderen open en eerlijk zijn, naar elkaar luisteren, samenwerken en respect hebben voor anderen? Dan moeten wij in de eerste plaats zorgen dat wij zelf open en eerlijk zijn, naar elkaar en de kinderen luisteren, samenwerken en respect hebben voor anderen.
Daarnaast kun je alleen geven als je zelf genoeg hebt: je kunt naar de ander luisteren als er ook naar jou geluisterd wordt, je kunt de ander ruimte geven als je zelf genoeg ruimte hebt. Je kunt het accepteren dat een ander anders denkt als jouw denkwijze ook geaccepteerd wordt. Als er gebrek aan ruimte en acceptatie is, ontstaat er spanning en strijd. Het is dus aan ons om naar de kinderen te luisteren, ze ruimte te geven en te accepteren dat ze zijn zoals ze zijn. Dan leren onze kinderen ook dat ze elkaar de ruimte kunnen geven en elkaar accepteren zoals ze zijn. Ieder mens mag er zijn!